Με πολιτιστικό όραμα την «υιοθεσία» ενός μουσείου
ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 11.06.2006
Με πολιτιστικό όραμα την «υιοθεσία» ενός μουσείου
Της Μαργαριτας Πουρναρα
H εικόνα που έχουμε στο μυαλό μας για τους ανθρώπους που προσπαθούν να στηρίξουν οικονομικά ένα μικρό ή μεγάλο μουσείο, συνοψίζεται συνήθως στο εξής τρίπτυχο: κοσμικοί, εύποροι, αστοί. H Λίλα ντε Τσάβες, ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Φίλων Μουσείων και νυν γενική γραμματέας της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Φίλων Μουσείων έχει πραγματοποιήσει πολυετή αγώνα για να καταργήσει το στερεότυπο. Στόχος της είναι να συσπειρώσει τους πολίτες γύρω από τους πολιτιστικούς φορείς, να αναπτύξει αυτήν τη μορφή εθελοντισμού και να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τις παράπλευρες δράσεις των μουσείων. Το όραμά της -όπως εξηγεί στην «K»- είναι να πείσει όλο και περισσότερο κόσμο να «υιοθετήσει» ένα μουσείο, δείχνοντας εμπράκτως το ενδιαφέρον του για τον πολιτισμό.
Η πρώτη συνεργασία
Ελληνίδα που πήρε το ξενικό επίθετο του Ισπανού συζύγου της, η Λίλα ντε Τσάβες ξεκίνησε να ασχολείται με την υπόθεση των Μουσείων από το 1977 όταν χρημάτισε ειδική επιστημονική συνεργάτις του Μουσείου Μπενάκη. Πιο πριν είχε σπουδάσει κοινωνικές και πολιτικές επιστήμες στη Γενεύη. Επίσης, είχε μελετήσει ιδιαίτερα το κόσμημα και την αργυροχρυσοχοΐα, με ειδίκευση στα ιστορικά υφάσματα, κοσμήματα και ενδυμασίες. H συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη και τον Αγγελο Δεληβορριά την οδήγησε στη γνωριμία της με τους λίγους τότε ανθρώπους που συναπάρτιζαν τον Σύλλογο Φίλων του Μουσείου, ο οποίος είχε δημιουργηθεί μετά το θάνατο του ιδρυτή Αντώνη Μπενάκη το 1957: «Τότε τα μέλη ήταν ελάχιστα και σχεδόν όλοι διακεκριμένες προσωπικότητες όπως ο Τσάτσος και γλωσσολόγος Μανώλης Χατζιδάκης. Για να εισέλθει κανείς σε αυτόν τον κύκλο υπήρχε λίστα αναμονής και απαιτούσε σκληρή προσπάθεια. Μέσα σε 30 χρόνια τα 300 μέλη έγιναν σήμερα περίπου 1.500, γεγονός που αποδεικνύει ότι δεν χρειάζεται να ανήκει κανείς στην κοινωνική ή οικονομική ελίτ για να ασχοληθεί με τις δράσεις ενός πολιτιστικού οργανισμού», εξηγεί η Λίλα ντε Τσάβες.
Πολύπλευρη ενίσχυση
Αυτήν τη στιγμή στη χώρα μας υπάρχουν εγγεγραμμένοι σε σωματεία με την επωνυμία «Φίλοι των Μουσείων» και η ετήσια συνδρομή ανέρχεται περίπου από 30 έως 60 ευρώ, ένα ποσό που μπορεί να αντέξει ο μέσος Ελληνας. Συνήθως για να γίνει κανείς μέλος χρειάζεται να προταθεί και από δύο παλαιότερα μέλη. Τα χρήματα που συγκεντρώνονται από τις ετήσιες συνδρομές μαζί με τις δωρεές και την ανεύρεση πόρων από άλλες πηγές ενισχύουν σημαντικά ένα μουσείο σε όλα τα επίπεδα: από τη δημιουργία πωλητηρίου ή καφέ μέχρι την αγορά τεχνολογικού εξοπλισμού, τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες και την απόκτηση αντικειμένων που προστίθενται στη συλλογή του μουσείου. Τα μέλη παίρνουν σε αντάλλαγμα κάρτα δωρεάν εισόδου και άλλων προνομίων. «Πιο σημαντική όμως είναι η ηθική ικανοποίηση για την προώθηση ενός κοινού σκοπού», υποστηρίζει η γενική γραμματέας της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Φίλων Μουσείων.
Τα μουσεία του εξωτερικού έχουν μεγάλη παράδοση στην εύρυθμη λειτουργεία των Σωματείων Φίλων. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι 1.500 σχετικές ενώσεις αριθμούν 1.350.000 μέλη. Σύμφωνα με τη Λίλα ντε Τσάβες που έχει χρηματίσει και πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων του Μουσείου Μπενάκη, έχουμε κάνει πρόοδο στην Ελλάδα αλλά υπάρχουν ακόμα πολλά μουσεία που χρειάζονται τη στήριξη και την ψυχική και υλική γενναιοδωρία μας: «Φανταστείτε λ.χ. ότι το Αρχαιολογικό Μουσείο του Μαραθώνα απέκτησε πρόσφατα Σύλλογο. O καθένας από την κοινωνική και την επαγγελματική του θέση μπορεί να προσφέρει μεγάλη βοήθεια σε ένα μουσείο. Κάποιος που έχει εταιρεία γραφικών τεχνών λ.χ. πολλές φορές τυπώνει αφιλοκερδώς έντυπα για εκθέσεις. Δεν ισχύει ότι όποιος ενδιαφέρεται να γίνει μέλος σωματείου Φίλων Μουσείων πρέπει να κάνει υπέρογκες δωρεές. H συνδρομή αρκεί».
Αυτήν τη στιγμή ο πιο δραστήριος σύλλογος φίλων στη χώρα μας είναι του Μουσείου Μπενάκη και ακολουθεί εκείνος του Εθνικού Αρχαιολογικού που είναι και από τους παλαιότερους: «Πολλές φορές ορισμένα μουσεία, ενώ επιθυμούν να αποκτήσουν περισσότερους «φίλους» δεν το αποτολμούν διότι πρέπει να εξασφαλίσουν πρώτα ένα σωστό καταστατικό και την απαραίτητη γραμματειακή υποστήριξη. Σιγά σιγά όμως, η τεχνογνωσία περνά από τα μεγαλύτερα μουσεία στα μικρότερα».
Μία από τις σημαντικότερες δράσεις της Λίλας ντε Τσάβες είναι εκείνη που αναπτύσσει από τη θέση της γ.γ. της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας. Τώρα προσπαθεί να προωθήσει μια δέσμη μέτρων από την πλευρά της Ελλάδας που θα έχουν ευεργετικές επιδράσεις σε όλα τα μουσεία ανά το κόσμο: «H πιο ριζοσπαστική πρότασή μας είναι να περάσει στη διεθνή νομοθεσία μια διάταξη που να υποχρεώνει τους αρχιτέκτονες που αναλαμβάνουν το κτιριολογικό σχεδιασμό κάθε νέου κρατικού μουσείου να προβλέπουν στους χώρους του, γραφείο για το σύλλογο των Φίλων. Ετσι κάθε καινούργιο μουσείο θα έχει από τα πρώτα του βήματα ανθρώπους να το στηρίζουν». Ιδιαίτερα εποικοδομητική είναι και η προσφορά της Ελληνικής Ομοσπονδίας Φίλων Μουσείων, πρόεδρος της οποίας είναι η Ντε Τσάβες. «Πολλές φορές έχουμε αναδείξει το έργο συλλεκτών και δωρητών και ανθρώπων που συνέβαλλαν στον πολιτισμό, αλλά δεν έχουν βραβευτεί από την πολιτεία. H αναγνώριση της προσφοράς τους είναι χρέος και συχνά το κράτος αδιαφορεί. Οι Σύλλογοι Φίλων των Μουσείων έχουν ρόλο να ενισχύουν τους δεσμούς ανάμεσα στους πολίτες και τον πολιτισμό καθώς και του κράτους με τα μουσεία».
https://www.kathimerini.gr/253667/article/politismos/arxeio-politismoy/me-politistiko-orama-thn-yio8esia-enos-moyseioy
